Heuristiek

Een heuristiek wordt vaak gebruikt in de betekenis van een (vuist)regel die ervoor zorgt dat er minder acties nodig zijn om tot de oplossing van een probleem te komen. In deze zin is het ook beter bekend als ezelsbruggetjes of geheugensteuntjes. Heuristieken kunnen ook foutief gebruikt worden (bijv: beroemde of succesvolle mensen hebben eerder gelijk dan onbekende mensen). De meeste heuristieken gebruiken we onbewust.

Het is de systematische methode (shortcut) die men gebruikt om op een zo efficiënt mogelijke manier tot een oplossing te komen en keuzes te maken of beslissingen te nemen.

Mensen worden beperkt door de tijd die ze hebben om een keuze te maken en de hoeveelheid informatie die ze tot hun beschikking hebben. Ook andere factoren zoals intelligentie en nauwkeurigheid van waarnemingen beïnvloeden het beslissingsproces. Als gevolg van deze beperkingen zijn mensen gedwongen om te vertrouwen op mentale shortcuts om hen te helpen de wereld te begrijpen.

De wereld zit vol prikkels en informatie, maar onze hersenen zijn slechts in staat om een beperkte hoeveelheid te verwerken. Als we elk aspect van elke situatie of beslissing zouden proberen te analyseren, zouden we nooit iets gedaan krijgen. Bovendien zouden we ons constant overweldigd voelen. Om de enorme hoeveelheid informatie die we tegenkomen aan te kunnen en om het beslissingsproces te versnellen, vertrouwen de hersenen op deze mentale strategieën om de zaken te vereenvoudigen, zodat we niet eindeloos veel tijd hoeven te besteden aan het analyseren van elk detail.

Waarschijnlijk maak je elke dag honderden of zelfs duizenden beslissingen. Wat eet je voor ontbijt? Wat trek je aan vandaag? Wat moet je allemaal bij je hebben? Hoe zal je naar je werk gaan? Wat vinden anderen? Moet je een staafdiagram of een taartdiagram gebruiken in je presentatie? Zal je nog snel door oranje rijden of toch vast stoppen voor het stoplicht? De lijst met beslissingen die je elke dag neemt is eindeloos en gevarieerd. Gelukkig kun je met behulp van heuristiek dergelijke beslissingen met relatief gemak nemen en erop vertrouwen dat je keuze waarschijnlijk goed zal zijn.

Iedereen heeft een unieke/persoonsgebonden heuristiek. 

Ik vergelijk het brein vaak met een archiefkast waarbij op de lades stickers zitten die informatie geven over wat er in die archiefkast zit. Bijvoorbeeld een sticker met de letter A geeft aan dat in die lade alles zit wat met een A begint en bij de lade met een B alles wat met een B begint. 

Een ander zal lades hebben met stickers als bijvoorbeeld “facturen”, “orders”, “Klanten”, “bestellingen” etc.

En wat je dan ook ziet is dat in die lades mapjes zitten die ook weer een eigen onderverdeling hebben. Om ervoor te zorgen dat de informatie die opgeborgen moet worden meteen in de juiste lade in het juiste mapje terecht komt, gebruiken we een shortcut die we door ervaring zelf bedacht hebben. 

Ook geef ik vaak het voorbeeld dat ieder persoon een eigen manier heeft van zoeken en vinden. Zo zal bijvoorbeeld iemand die geschreven tekst als voorkeur heeft om informatie te verwerken informatie gaan opzoeken in boeken en tijdschriften of een encyclopedie, terwijl iemand die beeldmateriaal als voorkeur heeft eerder zal gaan zoeken op het internet naar tutorials of ander beeldmateriaal.

Welke heuristische vuistregels een persoon gebruikt om te komen tot die shortcut zal dus ook weer per persoon onderzocht moeten worden. 

En daar heb ik dan de oplossing voor.