Wat is leerstrategie

Ons onderwijssysteem is een beetje te massaal, te eenheidsworst, te lesstof gericht om het maar eens hardop uit te spreken. En vooral de laatste decennia waarin scholen steeds groter zijn geworden en veranderd in onderwijsinstituten en regionale onderwijs centra. Steeds meer wordt dezelfde lesstof, op dezelfde manier, op hetzelfde moment en door dezelfde leerkracht aangeboden aan een steeds groter wordende groep individuen. En dat past niet.

Zoals ik in een eerder blog al zei, ieder kind komt ter wereld met een pakket aan talenten. Die zijn er gewoon, hoef je niks aan toe te voegen. En dat die talenten per kind, per mens, verschillen weten we ook allemaal wel. Maar wat veel mensen niet weten is dat die talenten ook heel bepalend zijn voor de manier waarop we leren. Of anders gezegd, voor de manier waarop we informatie opnemen, verwerken, opslaan in ons geheugen zodat we het later kunnen reproduceren.

Daarbij horen de stappen die hij zet om het kennisdoel te bereiken, zoals het onderscheiden van hoofd- en bijzaken, verbanden leggen tussen bestaande en nieuwe kennis en het gebruiken van voorbeelden om kennis vast te houden. Leerstrategieën zijn een onderdeel van de cognitieve strategieën. Dat zijn de manieren waarop de mens informatie verwerkt, zoals het oplossen van problemen en het focussen van de aandacht.

Je leerstrategie ontwikkel je op basis van je talenten en blijft ook je hele leven hetzelfde.

Didactiek is de wetenschapsdiscipline die zich bezighoudt met de vraag hoe kennis, vaardigheden en leerhoudingen of attitudes door een leerkracht kunnen worden onderwezen aan leerlingen/studenten. Dit vak komt in elke lerarenopleiding voor, van bachelor in het basisonderwijs tot een masteropleiding aan een universiteit.

Met andere woorden de leerstrategie en didactiek gaan eigenlijk over hetzelfde, namelijk hoe leert de mens.

Mensen hebben van nature de gewoonte om informatie op te nemen volgens de route die voor hun het makkelijkste is. Dat kost het minste energie. En daar precies gaat ons onderwijssysteem vaak de mist in. Het is voornamelijk gebaseerd op luisteren, lezen en rekenen en daar zijn lang niet alle mensen even goed in. Dat is niet hun talent.

Aan mij hadden onderwijzers altijd een makkie. Als ik in de klas oplette op wat er verteld werd, en ik las de stof thuis in het boek nog een keer door, dan was dat voldoende. Als er dan ook nog plaatjes bij waren én ik kon met anderen van gedachte wisselen over de lesstof dan ging het helemaal als een speer met dat leren van mij. Daarbij komt ook nog dat ik weinig bewegingsbehoefte heb waarmee ik bedoel dat ik makkelijk anderhalf uur kan stilzitten en luisteren. Rekenen was een stuk minder maar werd kennelijk voldoende gecompenseerd om over te gaan.

Ik heb absoluut geen talent voor mathematiek. Wel voor logica. Daarom kan ik slecht rekenen. Maar met een beetje logisch denken kom je een heel eind in de wiskunde. Het feit dat ik best sportief en beweeglijk ben heeft te maken met het auditieve (muziek en ritmiek). Daarom stilzitten als het moet en bewegen als het kan. Maar niet iedereen is zo makkelijk en dan ontstaan de problemen.

Waarom haalde ik nu voor didactiek altijd maar een mager zesje tijdens de opleiding? Omdat ik toen al zag dat de methode waarop je de lesstof aanbiedt aan een kind, moet passen bij het kind zelf. Mensen met talent voor het interpersoonlijke kunnen zich zonder moeite verplaatsen in de ander en hebben een goed ontwikkeld voorstellingsvermogen. En daarom voelde ik vaak aan wat een kind anders nodig had dan werd aangeboden. Echter onderwijs methodes liggen vast en daar zat mijn weerstand. (En dat heeft dan weer te maken met structuurbehoefte, wat weer niet een talent van mij is. Stapsgewijs van A naar B is niet mijn ding. Weten waar we heen gaan en onderweg ontdekken hoe we er komen is dat wel.)

Nu is het natuurlijk niet zo makkelijk om het hele onderwijssysteem aan te passen aan de talenten van ieder individu. Kleinere scholen, klassen en groepen heeft altijd de voorkeur en geeft meer ruimte om op een andere manier les te geven maar veel verder zal het niet kunnen gaan. Wat wel helpt is ieder mens laten ontdekken wat zijn leerstrategie is, dan weet men zelf wat men nodig heeft om op een makkelijke en effectieve manier te leren. Ik ben er voorstander van om in ieder geval aan het begin van de middelbare school van iedereen de leerstrategie vastgesteld te hebben, dat zou een heleboel verdriet en frustratie kunnen schelen.

Het is nou eenmaal zo dat als je makkelijk informatie verwerkt, je betere resultaten behaalt, je minder tijd aan je studie of werk hoeft te besteden en je meer tijd over houd voor jezelf en de dingen die je echt leuk vind.